W filozofii najważniejsze sa pytania!!!

Dzis jest:
15.01.2025r.

Jest to :
15
dzien roku


Informacja.

Moja strona www filozofii

Wyjaśniamy pojęcia:

Transcendentalny

czy

transcendentny

Co to jest :

sąd apriorii
lub
sąd aposteriorii

Protagoras i Pirron

Hume,Berkeley, Kant

Czy przyczynowość istnieje?

Berkeley

Czy istnieje materia?

Condillac i jego posąg

Husserl i Fenomenologia

Krytyka nauki



Pamietaj, że

Prawda , jest córką czasu

a nie autorytetu (Bacon)



Chwytaj dzień,weseląc się dziś , nie dowierzaj przyszłości.(Epikur)

Życie jest tylko odroczonym wyrokiem śmierci(J.Woleński)

Wolny czas jest bowiem dla każdego tyle wart , ile on sam.(Arystoteles)

mysli i ludzie
Teoria poznania i psychologia.

Rozum i zmysły.
Rozum jest miarą poznania; pewne jest to , co on uzna za jasne i wyrazne.		 Zmysły nie stanowią drugiej instancji , równorzędnej z rozumem.Wyrazenia zmysłowe są przydatne do życia, ale nie do poznania; są dane umysłowi , tak samo jak czucia, tylko do sygnalizowania co jest dla człowieka odpowiednie, a co szkodliwe, ale bynajmniej nie do wskazywania prawdy; przeto postępujemy wbrew naturze , jeśli traktujemy wrazenia jako żródło poznania.Zmysły mają tylko znaczenie praktyczne, funkcje poznawania spełnia tylko rozum. Nie jest też prawdą , jakoby zmysły musiały stanowić początek poznania, do którego rozum potem nawiązuje; wrażenia zmysłowe są jedynie sposobnoscia do uswiadomienia sobie przez rozum własnych wrodzonych idei.
Idee wrodzone Analiza przedstawień , jakie znajdujemy w naszym umysle , prowadzi do rozróznienia trzech ich rodzajów:
  • są wrodzone, czyli "urodzone razem znami"

  • przychodzą z zewnątrz , czyli są nabyte

  • są skonstruowane przez nas samych

    • Przedstawienie np. Księżyca, Słońca jest nabyte, przedstawienie jednorożca jest skonstruowane przez nas, ogólne zas przedstawienie , takie jak substancji, Boga, wlasnej jażni, są nam wrodzone.
    Spornym było naprawdę tylko istnienie jednego z trzech rodzajów idei:, idei wrodzonych Kartezjusz z całą stanowczoscią wypowiedział się za nimi.To stanowisko nazywane jest "natywizmem", u Kartezjusza było wynikiem jego koncepcji dualizmu, zwrócił się on do koncepcji Platona , widząc w poznaniu samorzutne działanie duszy, a odrzucił myśl Arystotelesa w której ten zakładał działanie ciał na duszę.
    Idee wrodzone, w/ Kartezjusza:
  • nie są wynikiem działania na umysł przedmiotów zewnętrznych, lecz

  • należą do umysłu jako jego własność

  • są niezależne od woli

  • są proste i

  • są jasne i wyrazne, bo to co do rozumu należy , nie może być dla rozumu ciemne.

    • Kartezjusz nie twierdził , iżby przedstawienia wrodzone były stale obecne w umyśle; to nie jest niezbędnym warunkiem wrodzonosci. W/g Kartezjusza wrodzona jest tylko dyspozycja do pewnych przedstawień, tylko zdolność wytwarzania ich przez umysł.
    Obok psychologicznego ujecia ideii wrodzonych pojawiło się w filozofii Kartezjusza drugie , metafizyczne, mianowicie , w/g niego idee wrodzone cechowała nie stałość lecz ich niezawodność.Dlaczego , są niezawodne ?. Bo zostały wpojone przez Boga, towarzyszy im swiatło naturalne., które zapewnia o ich prawdziwosci.Bóg je wpoił i Bóg gwarantuje ich prawdziwość, podczas gdy idee nabyte są tylko wynikiem przypadkowego działania rzeczy na umysł i dziełem omylnych ludzi. Ta nowożytna idea ideii wrodzonych miała łączność z dawną Augustyńską teorią iluminacji.

    Prawda i błąd

    Rozum i wola. Przezycia Kartezjusz dzielił na dwa rodzaje:
  • bierne

  • czynne

    • Gdy przedstawiam sobie coś , gdy mam idee, to przezycia moje są bierne, gdy natomiast twierdzę lub zaprzeczam , gdy sądzę , wtedy zachowuję się czynnie, dokonywam aktów.Różnica między rodzajami przeżyć wystepuje szczególnie na jaw przy rozważaniu natury fałszu i błędu.Nie mogę poppęłniać błędu , gdy zachowuję się biernie; mogę jedynie gdy zachowuję się czynnie, gdy twierdzę coś lub czemuś zaprzeczam.Żadne przedstawienie nie jest samo przez się fałszywe; nie jest fałszywa idea np.chimery, choć jej w rzeczywistosci nie odpowiada; jest rónie prawdziwa , że przedstawiam sobie kozę, jak że przedstawiam sobie chimerę. Błąd i fałsz pojawiają się wówczas gdy o ideach wydajemy sądy gdy np. twierdzimy , że idei chimery odpowiada istota rzeczywista.
    Sąd jest sprawa złożoną; w/g Kartezjusza ( i Augusta czy Dunsa Szkota) biorą w niej udział obie podstawowe zdolnosci umysłu: nie tylko zdolność poznania , ale i wyboru, nie tylko rozum ale i wola.Rozum był dla Kartezjusza zdolnoscią przedstawienia, nie było zas jego rzeczą twierdzic i zaprzeczać. To jest własnie rzeczą woli ; ona która jest zdolnoscią czynną dokonywująćą aktów, jest własciwą sprężyną sądów. Sąd nie jest aktem czysto intelektualnym lecz aktem decyzji, zgody lub niezgody.
    Błądzimy nie wtedy, gdy przedstawiamy sobie chimerę , lecz gdy decydujemy , że przedstawieniu chimery odpowiada realny przedmiot, gdy natomiast odrzucamy tę myśl , wtedy na podłożu tego samego przedstawienia chimery , otrzymujemy sąd prawdziwy. Zatem prawda i błąd są sprawą uznania lub odrzucenia i wola jest tym , co trafia lub błądzi, znajduje prawdę lub wpada w fałsz.
    Teoria sądu i cała teoria poznania Kartezjusza była więc woluntarystyczna.

    Prawda i błąd

    Rozum i wola.Skąd pochodzi błąd. Stąd , że wola ludzka jest nieograniczona , a rozum ograniczony:jesli wola utrzymuje sie w granicach , w których rozum daje oodstawy do sądów, wtedy nie może mijać się z prawdą;ale jesli wybiega poza te granicę i wydaje sąd tam , gdzie rozum nie sięga, wtedy wpada w błąd.Bóg dał człowiekowi wolną wolę , ale to pociągneło za sobą możliwość błędu.