W filozofii najważniejsze sa pytania!!!

Dzis jest:
15.01.2025r.

Jest to :
15
dzien roku


Informacja.

Moja strona www filozofii

Wyjaśniamy pojęcia:

Transcendentalny

czy

transcendentny

Co to jest :

sąd apriorii
lub
sąd aposteriorii

Protagoras i Pirron

Hume,Berkeley, Kant

Czy przyczynowość istnieje?

Berkeley

Czy istnieje materia?

Condillac i jego posąg

Husserl i Fenomenologia

Krytyka nauki



Pamietaj, że

Prawda , jest córką czasu

a nie autorytetu (Bacon)



Chwytaj dzień,weseląc się dziś , nie dowierzaj przyszłości.(Epikur)

Życie jest tylko odroczonym wyrokiem śmierci(J.Woleński)

Wolny czas jest bowiem dla każdego tyle wart , ile on sam.(Arystoteles)

mysli i ludzie

HUME.

 David Hume (ur. 7 maja 1711, zm. 25 sierpnia 1776) filozof, pisarz i historyk urodzony w Szkocji, wychowany w Anglii, żyjący we Francji i w Anglii. Choć za życia był bardziej znany jako historyk ;popularyzator historii średniowiecznej Anglii, obecnie jest przede wszystkim pamiętany jako wybitny filozof. Cenią go również socjolodzy i przedstawiciele innych nauk społecznych, głównie za jego przemyślenia dotyczące metodologii nauk empirycznych i rozróżnienie sądów o faktach i wartościach. Jego dwa największe dzieła filozoficzne to: "An Enquiry Concerning Human Understanding" oraz "An Enquiry Concerning the Principles of Morals". Szczególnie to pierwsze dzieło wstrząsnęło mocno podstawami filozofii jego czasów.

Wrażenia i idee

Wrażenia i idee.
Hume był wierny empiryzmowi angielskiemu od Locke'a; badał nie rzeczy , lecz nasze o nich przedstawienia.		 Pogląd na przedstawienia miał prosty, stosował jeden fundamentalny podział:
- pierwotne
- pochodne
Pierwsze (pierwotne) nazywał wrażeniami, a drugie ideami.
Hume głosił o przedstawienich jedno fundamentale twierdzenie: idee pochodzą z wrażeń .Wrażenia są pierwowzorami , idee zaś kopiami wytwarzanymi przez umysł. Wrażenia są własciwymi środkami poznania rzeczywistosci i sprawdzianami idei, idee mają wartość dla poznania rzeczy tylko, o ile wiernie kopiują wrażenia.
Pamięć i wyobrażenia. W odniesieniu do idei odkrywwamy , że posiadamy różne zdolnosci.
Jedną z nich jest pamięć w której szereg idei uobecnia się umysłowi w pewnym ustalonym porządku.
Drugą władzą jest wyobrażenie.Dzięki wyobrażeniu porządkujemy idee tak jak chcemy.
Hume rozróżniał jasno dwa rodzaje zagadnień dotyczących idej, zagadnienia psychologiczne i epistemologiczne:

Jak idee powstają i czy są trafne.?		 O powstawaniu idej mniemał , iż dokonują się w scisle określonym porządku , nawet w snach i fantazjach panuje stały związek między ideami , tzw. związek asjocjacyjny. Udoskonalił teorię kojarzenia idej sformuowawszy prawa kojarzenia , całą różnorodność kojarzeń sprowadzał do trzech rodzajów
  • do kojarzenia na zasadzie podobieństwa,
  • czasowej i przestrzennej stycznosci,
  • związku przyczynowego
    • Hume niewiele zajmował się kwestiami psychologicznymi,które dla Locke'a były naczelne dla całej filozofii: kwestii idei wrodzonych, interesowały go głownie epistemologiczne kwestie słusznosci idei.

    Fakty a stosunki między ideami.

    Dwa są przedmioty badania:
    - stosunki między ideami ,
    - fakty    		 Przykład pierwszego rodzaju stanowi matematyka.Np. twierdzenie że kwadrat przeciwprostokątnej jest równy sumie kwadratów obu przyprostokątnych ustala pewien stosunek między ideami.Twierdzenia takie umysł znajduje niezależnie od doswiadczenia;jest ono niezależne od istnienia czegokolwiek na swiecie , choćby w przyrodzie nie było trójkątów, to twierdzenie to , podobnie jak i inne dowiedzione przez Euklidesa zachowałoby swą pewność i oczywistość.
    Twierdzenia o faktach nie mają już takiej pewnosci i oczywistosci.
    Przeciwieństwo żadnego faktu nie zawiera sprzecznosci i może być przez umysł przedstawione z całą wyrazistoscią ; że np. słońce jutro wzejdzie , jest twierzeniem tak samo nie sprzecznym i zrozumiałym , że jutro wzejdzie.
    Na próżno więc usiłowalibyśmy dowodzić dedukcyjnie twierdzeń tego rodzaju-możemy jedynie odwołać się do doswiadczenia
    Te dwa rodzaje twierdzeń ludzkich różnią się tedy stopniem pewnosci i sposobem uzasadniania, a także przedmiote.. Pierwszy rodzaj dotyczy idei, tylko drugi rzeczywistosci. Znamy w/g Hume'a , prawdy konieczne i oczywiste , ale te są pierwszego rodzaju (matematyka) , które nie mają za przedmiot rzeczywistosci, znamy też prawdy dotyczące rzeczywistosci, ale znów nie są konieczne ani oczywiste.
    Czy mogą mieć pewność twierdzenia o rzeczywistosci , które wykraczają poza swiadectwo zmysłow. Idee znajdują się w umyśle naszym , możemy więc bezpośrednio ustalać stosunki, jakie między nimi zachodzą ; tak samo i różne fakty stwierdzamy bezpośrednio.
    Trudność zaczyna się wówczas, gdy stwierdzamy coś o faktach których nie stwierzdiliśmy. Powstaje pytanie:
    czy mogą mieć jakąkolwiek pewność twierdzenia o rzeczywistosci , które wykraczają poza swiadectwo zmysłow.
    Takie zaś wykraczanie odbywa się nieustannie; to co nazywamy doswiadczeniem , nie jest bynajmniej , samym tylko ustaleniem faktów. Twierdzenie że jutro wzejdzie słońce , jest rozumowaniem empirycznym, ale nie jest stwierdzeniem faktu, bo fakt ten jeszcze nie zaszedł. Hume postawił zagadnienie:

    co doswiadczenie zawiera poza stwierdzeniem faktów?

    I w tym leży orginalność Hume'a :inni empirysci widzieli w doswiadczeniu rozwiązanie wszystkich zagadnień, on zaś dojrzał w samym doswiadczeniu zagadnienie , które wymaga rozwiązania.
    Wykraczanie doswiadczenia poza fakty. Otóż wykraczanie doswiadczenia poza fakty występuje wtedy , gdy, na podstawie faktu stwierdzonego wnosimy o jakimś innym nie stwierdzonym.
    Aby mieć prawo do takich wniosków , trzeba by między tymi faktami zachodził związek niezawodny Jeżeli zachodzą takie związki konieczne, to możemy stwierdziwszy jeden fakt, wnosić o drugim.

    Ale czy w rzeczywistosci zachodzą takie związki?

    [ Krytyka pojęcia przyczynowosci ]