W filozofii najważniejsze sa pytania!!!

Dzis jest:
13.05.2024r.

Jest to :
134
dzien roku


Informacja.

Moja strona www filozofii

Wyjaśniamy pojęcia:

Transcendentalny

czy

transcendentny

Co to jest :

sąd apriorii
lub
sąd aposteriorii

Protagoras i Pirron

Hume,Berkeley, Kant

Czy przyczynowość istnieje?

Berkeley

Czy istnieje materia?

Condillac i jego posąg

Husserl i Fenomenologia

Krytyka nauki



Pamietaj, że

Prawda , jest córką czasu

a nie autorytetu (Bacon)



Chwytaj dzień,weseląc się dziś , nie dowierzaj przyszłości.(Epikur)

Życie jest tylko odroczonym wyrokiem śmierci(J.Woleński)

Wolny czas jest bowiem dla każdego tyle wart , ile on sam.(Arystoteles)

mysli i ludzie. krytyka nauki.

Krytyka nauki.

 Etienne Emil Boutroux (1880 - 1922) , matematyk i filozof .

Kontyngentyzm

Krytyka nauki przeszła dwie fazy: w jednej usiłowała rozbić przekonanie o koniecznosci praw naukowych , w drugiej zas o ich obiektywnosci. Pierwsza znana jest pod nazwą kontyngentyzm , druga konwencjonalizmu. Dla pierwszej najwięcej uczynił Boutroux, dla drugiej Poincare, Duhem , Bergson i inni.


W analizie nauki przeprowadzonej przez Boutroux zasadniczą myślą było:
nauka nie wykrywa związków koniecznych.
Nauka rozpada sie na wiele dziedzin, każdą z nich rządzą inne prawa .		 Z praw jednej dziedziny nie wynikają prawa innych. Z praw logicznych nie wynikają matematyczne , z matematycznych mechaniczne, z mechanicznych fizyczne , z fizycznych chemiczne , z chemicznych biologiczne, z biologicznych psychologiczne ani z psychologicznych socjologiczne.
Od logicznych po socjologiczne zjawiska i prawa stają się coraz bardziej złożone. Pomiedzy każda dziedziną zjawisk a następną jest skok, zerwanie ciągłosci.Kazda objawia odmienną postać bytu, której z analizy poprzedniej wywieść niepodobna.Ten stan rzeczy obala " scjentystyczną " koncepcję poznania w/g której wszystko podlega powszechnym jednolitym prawom i przeto wszystko jest konieczne.
Zjawiska nie sa powiązane w sposób konieczny , to było naczelnym przekonaniem Boutroux'a , i pogląd ten zaczęto nazywać " kontyngentyzmem" od francuskiego "contingence" znaczącego tyle co brak koniecznosci.
Prawa nauki są hipotetyczne. Jeżeli się sprawdzają to tylko w przybliżeniu.Determinizm naukowy czerpał swój argument stąd , że prawa matematyki i mechaniki stosują sie do przyrody , tymczasem w czystej postaci praw matematycznych czy mechanicznych w przyrodzie właśnie nie spotykamy.
Prawa nie maja w sobie koniecznosci jeszcze i dlatego , że są nie tylko zależne od przyrody , ale i umysłu ludzkiego. Umysł może je sformułowac tak lub inaczej . Są osobistymi jego konstrukcjami , dziełem sztuki ludzkiej raczej niż koniecznosci.
Co zarzucał Boutruox nauce?
Nie spełnia (nauka) ideału koniecznosci. Żródłem niedoskonałosci jest umysł (jego natura), ale wiecej jeszcze jest jej w naturze zjawisk. Natura ich jest taka ,że nawet najdoskonalszy umysł nie byłby zdolny wytworzyć o nich wiedzy koniecznej. W nauce nie ma koniecznosci dlatego ,że jej nie ma w rzeczywistosci.
Kompromis przyrody i umysłu. Prawa nauki nie są niezmienne , i nie mogą być nimi wobec zmiennosci rzeczy , a także zmiennosci umysłu.Nauka nie posiada nie tylko stałej tresci , ale także stałych form , stałych kategorii o których mówil Kant. Kategorie nauki sa tylko częsciowo apriori, częsciowo zaś wynikiem przystosowania do zjawisk i przeto sa równiez zmienne.Co nazywamy kategoriami umysłu , jest tylko zespołem przyzwyczajeń nabranych w miarę pracy nad przyswajaniem sobie zjawisk.Umysł przystosowuje zjawiska do własnych celów, ale też przystosowuje siebie do ich natury. Zgoda między umysłem a zjawiskami wytwarza się jedynie przez kompromis.Narzędziem umysłu przy tworzeniu nauki jest nie tylko rozum , jest on narzędziem najbardziej precyzyjnym, ale nie jedynym. Sam nie wystarczyłby do postępu nauki .Wyobrazenia jakimi posługuje się uczony , sa równie nieokreślone jak wyobrazenia artysty czy poety.Ale one też są potrzebne.W poglądzie tym widziano wyraz irracjonalizmu, ogłoszenie przez Boutroux,a , "bankructwa nauki". Ale , to nie były intencje Boutroux'a , był nauczycielem Bergsona , ale nie podzielał irracjonalizmu swego ucznia. Przygotował pózniejszy konwencjonalizm naukowy, ale sam jeszcze doń nie doszedł. Sadził ze pojęcia nauki są konstrukcjami mającymi fundament w rzeczach , nie zas całkowicie dowolnymi. Człowiek tworząc nauke o przyrodzie narzuca jej swój ład, ale " nie jest potworem wsród przyrody", przeciwnie , należy do niej i jego ład jest w gruncie rzeczy , także jej ładem. Toteż pojęcia naukowe nie są " czystą konwencją, prostą grą umysłu", lecz odpowiadającą przyrodzie.
Wolność. Boutroux wywodził ze skoro rozum jest ograniczony , to jest miejsce na wiarę. Obok nauki jest miejsce na religię. Skoro nie ma koniecznosci , to jest miejsce na wolność. Wynik negatywny - że brak w swiecie koniecznosci - uzupełniał przez pozytywny : że jest w nim wolność. Właśnie dlatego ,że jest wolność na swiecie , to niemożliwa jest owa jednolicie mechanistyczna o nim nauka , którą głosili ludzie XIX w. Myśl , że mimo przyczynowego powiazania zjawisk jest w swiecie miejsce na wolność, przejmowała wielu nowych myslicieli.
Na różne sposoby próbowali łączyć determinizm z wolnoscią.
Kant twierdził że determinizm jest prawem zjawisk , ale w swiecie rzeczy samych w sobie może panować wolność.
Spirytualisci jak Ravaisson wywodzili ze determinizm jest prawem obowiązującym tylko na niższym szczeblu rozwoju, ale postęp prowadzi ku wolnosci.
Eklektycy (Cousin) uczyli ,że doswiadczenie zewnętrzne wskazuje na determinizm swiata materialnego , ale wewnętrzne przekonywa o wolnosci w swiecie psychicznym.
Dopiero póżniej mysliciele poddali w watpliwość czy powszechnie panuje determinizm, czy rzeczywiscie doswiadczenie przemawia za nim i przeciwnie, zaczeli wskazywać na niejednorodność i nieciągłość zjawisk. Ale Boutroux był pierwszy.

[ Krytyka nauki - konwencjonalizm. ]