W filozofii najważniejsze sa pytania!!!

Dzis jest:
13.05.2024r.

Jest to :
134
dzien roku


Informacja.

Moja strona www filozofii

Wyjaśniamy pojęcia:

Transcendentalny

czy

transcendentny

Co to jest :

sąd apriorii
lub
sąd aposteriorii

Protagoras i Pirron

Hume,Berkeley, Kant

Czy przyczynowość istnieje?

Berkeley

Czy istnieje materia?

Condillac i jego posąg

Husserl i Fenomenologia

Krytyka nauki



Pamietaj, że

Prawda , jest córką czasu

a nie autorytetu (Bacon)



Chwytaj dzień,weseląc się dziś , nie dowierzaj przyszłości.(Epikur)

Życie jest tylko odroczonym wyrokiem śmierci(J.Woleński)

Wolny czas jest bowiem dla każdego tyle wart , ile on sam.(Arystoteles)

mysli i ludzie-Kant
Immanuel Kant (ur. 22 kwietnia 1724r. w Królewcu, zm. 12 lutego 1804r. tamże), niemiecki filozof, syn ubogiego rzemieślnika, który wybił się do pozycji profesora logiki i metafizyki na Uniwersytecie Królewieckim. Immanuel Kant spędził całe życie w Królewcu (nigdy nawet nie podróżował po innych regionach Niemiec) wspinając się monotonnie po szczeblach kariery akademickiej. Oprócz pracy akademickiej (kształcenie studentów) prowadził przez całe życie dogłębne badania filozoficzne, które stały się fundamentem krytyki filozoficznej - metody filozofii, która rozwija się do dzisiaj. Pokłosiem pracy Kanta jest mniej więcej połowa współczesnej filozofii - od neokantyzmu przez nominalizm i fenomenologię po pozytywizm logiczny.

Zagadnienia sądów syntetycznych apriori.

Nowe wyniki w filozofii Kant zawdzięczał temu że postawił w niej nowe pytanie.Jak na podstawie przedstawień możemy wiedzieć cokolwiek o rzeczach ? Dane nam są tylko przedstawienia , a my sądy wypowiadamy o rzeczach; jakże możliwe jest to przejscie od przedstawienia do rzeczy , od podmiotu do przedmiotu ?
Badania jakie w tej sprawie zainicjował Kant nazwał transcendentalnymi (od transcendere - przekraczać);miały bowiem odnależć przedstawienia , które przekraczają granice podmiotu i stosują się do przedmiotów. Badaniami transcendentnymi nazywamy badania obejmujące przedstawienia które przekraczają granicę doświadczenia
Kant przeprowadził dwojaki podział sądów.

Po pierwsze rozróżniał sądy uzyskane na podstawie doswiadczenia i nazwał je empirycznymi lub sądami aposteriori , następne sądy nazwał apriori ,czyli nie zależne od doświadczenia.
Sądy a priori Sądy a priori jako niezależne od doświadczenia mogą mieć żródło tylko w samym umyśle. Cechami zaś , po których dają się poznać , są konieczność i powszechność
" Doświadczenie poucza bowiem , że coś jest takie a nie inne , ale nigdy , że inne być nie może. Jeśli więc zajdzie twierdzenie , które w myśli występuje jako konieczne , to jest ono sądem apriori. Następnie , doświadczenie nie daje sądom nigdy właściwej i ścisłej powszechności, lecz tylko przypuszczalną i względną...Jeśli więc jakiś sąd pomyślany jest jako ścisle powszechny , tzn. nie dopuszcza wyjątku , to nie jest wyprowadzony z doświadczenia , lecz jest ważny apriori."
Kant podzielił sądy na analityczne i syntetyczne Sądy analityczne są to takie sądy , które w orzeczeniu wypowiadają to co jest zawarte w podmiocie zdania , czyli to , co należy do definicji podmiotu bądż też daje się z definicji jego wyprowadzić. Sądy te objaśniają tylko wiedzę już posiadaną .
Sądy syntetyczne to takie, które w orzeczeniu wypowiadają coś , co w podmiocie nie jest zawarte , co z definicji podmiotu wyprowadzić się nie da.Sądy syntetyczne rozszerzają wiedzę.
Podział ten Kant połączył z poprzednim podziałem sadów na aprioryczne i aposterioryczne. w rezultacie otrzymał następujące rodzaje sadów :analityczne, które zawsze są apriori, syntetyczne aposteriori.
Naturę sadów analitycznych łatwo zrozumieć, a tak samo i naturę sądów syntetycznych aposteriori . Pierwsze analizują tylko pojęcia , a drugie opierają się po prostu na doswiadczeniu.
Ale pozostają sądy syntetyczne apriori które przedstawiają się zagadkowo? Jak to jest możliwe wypowiadać o przedmiocie coś , co nie jest zawarte w jego pojęciu , ani zaczerpnięte z doświadczenia.?
A własnie te sądy stanowią jądro wiedzy, gdyż sady analityczne są wprawdzie pewne i powszechne , ale nie powiekszają wiedzy, sądy empiryczne wprawdzie powiększają wiedzę , ale nie są ani powszechne ani pewne.
Kant rozumiał wiedzę jako pewną i powszechną .Dlatego sprawa sądów syntetycznych apriori była tak ważna w jego filozofii. Ale zarazem była sporna i trudna.Empirysci własnie zaprzeczali jakoby sądy syntetyczne apriori były możliwe; Hume uznawał tylko dwa rodzaje sądów , o stosunkach pojęć i o faktach , czyli - w terminologii Kanta - sądy analityczne apriori i syntetyczne aposteriori. W/g Hume'a wszystkie sądy apriori były analityczne , a wszystkie syntetyczne były aposteriori.
Kant był innego zdania. Uważał że rzeczywiscie wchodza w skład naszej wiedzy , bo wydajemy sądy , którym przysługuje niezaprzeczczona pewnośc i powszechność . Skoro istnieją , to znaczy że są możliwe. Pytanie zasadnicze Kanta brzmiało:
Jak są możliwe sądy syntetyczne apriori?
Przeświadczenie swe czerpał Kant z istnienia dwóch nauk : matematyki i czystego (matematycznego) przyrodoznawstwa. Nie ulegało dla niego wątpliwosci , że sądy matematyczne sa apriori, niezależne od wszelkiego doświadczenia. Przyjmował i jednoczesnie uważał to za swe wielkie odkrycie że są to sądy syntetyczne. Co do sądów czystego przyrodoznastwa to nie ulegało nań watpliwosci że sa to sądy syntetyczne apriori.Kant uważał je za apriori gdyż są konieczne i powszechne.
Zagadnienie swe mógł Kant sformułować następujaco : Jak jest możliwa matematyka?, jak jest możliwe przyrodoznastwo?

Metoda transcendentalna

Punktem wyjscia Kanta jest fakt istnienia nauki.Nie postępował jak Hume , który kwestionował pewność nauki bo nie zgadzała się ona z jego tokiem rozwazań filozoficznych. Dla Kanta nauka która kroczy drogą ciągłego rozwoju jest faktem ustalonym przez stulecia pracy badawczej , krytyka filozoficzna nie może tego kwestionować, natomiast powinna go wytłumaczyć.Filozofia ma poddać analizie naukę i wskazać warunki , pod jakimi nauka jest możliwa.Przede wszystkim ma ustalić , jakie sądy aprioryczne są w nauce zawarte.Stosownie do przyjętej przez siebie terminologii , postępowanie to nazwał transcendentalnym.
Transcendentalna metoda w przeciwieństwie do psychologicznej badała przedstawienia i sądy , nie przez analizę umysłu , lecz przez analizę jego wytworów; analizowała obiektywny fakt : naukę. Faktem dla Kanta były takie nauki jak matematyka i przyrodoznawstwo , natomiast nie była dlań faktem metafizyka, ze względu na brak stałego postępu i sporność jej zasadniczych twierdzeń. I ona posługuje się twierdzeniami apriori , ale jej sady nie mają tej gwarancji , co matematyczne i przyrodnicze.
Dlatego filozofia transcendentalna musi wobec niej inaczej stawiać swe pytanie: nie jak, ale czy sądy syntetyczne apriori są w tym wypadku możliwe, czy więc metafizyka naukowa jest możliwa?.

[ Zmysłowość i rozum.]