W filozofii najważniejsze sa pytania!!!

Dzis jest:
15.01.2025r.

Jest to :
15
dzien roku


Informacja.

Moja strona www filozofii

Wyjaśniamy pojęcia:

Transcendentalny

czy

transcendentny

Co to jest :

sąd apriorii
lub
sąd aposteriorii

Protagoras i Pirron

Hume,Berkeley, Kant

Czy przyczynowość istnieje?

Berkeley

Czy istnieje materia?

Condillac i jego posąg

Husserl i Fenomenologia

Krytyka nauki



Pamietaj, że

Prawda , jest córką czasu

a nie autorytetu (Bacon)



Chwytaj dzień,weseląc się dziś , nie dowierzaj przyszłości.(Epikur)

Życie jest tylko odroczonym wyrokiem śmierci(J.Woleński)

Wolny czas jest bowiem dla każdego tyle wart , ile on sam.(Arystoteles)

mysli i ludzie

Prawa aprioryczne.

Naczelne tezy fenomenologii skierowane były przeciw naturalizmowi i empiryzmowi. Wróciły przedmioty idealne i prawdy aprioryczne. Swym aprioryzmem zwróciła się do kantyzmu - jednak różnica między nimi była istotna. Fenomenologia przyjmowała daleko szerszy zasięg prawd apriorycznych, oraz dawała im zupełnie inne wytłumaczenie. Kant do wytłumaczenia sądów apriori uciekał do "kopernikańskiego przewrotu pojęć " , fenomenologowie ten przewrót mieli za pomyłkę, tłumaczyli aprioryczne sądy bez niego. Odrzucili piętno subiektywizmu, które nałożył Kant i twierdzili że muszą być obiektywne, skoro są oczywiste. Oczywistość nie byłą dla nich subiektywnym uczuciem , jak dla psychologistów , lecz właściwoscią obiektywnego stanu rzeczy, który staje przed świadomoscią tak wyraznie , że nie może być wątpliwy. Kantysci zarzucali fenomenologom , ze w teorii poznania postępują dogmatycznie , przujmując obiektywne byty poza świadomością. Fenomenologowie przyjmowali je w przekonaniu ,,,ze mają do tego podstawę.
Nie zapominali o trudnym zagadnieniu Kanta ,jak umysł może wejść w stosunek z czymś , co jest poza nim?
Husserl uczynił ten problem tematem badań logicznych . Ale w badaniach nie poszedł drogą Kanta lecz Brentany. Oparł się na intencjonalnym rozumieniu umysłu, na tym , że podstawową jego cechą we wszystkich jego aktach stanowi to , iż skierowany jest ku podmiotom leżącym poza nim. To tak jest , na tym polega świadomość. Kant tego nie uwzględnił i dlatego uciekł się do zawiłych i nienaturalnych wyjasnień. Stosunek intencjonalny jest stosunkiem sui generis bez analogii w swiecie fizycznym i ten brak analogii odstręczł odeń myslicieli. Ale własnie rzecz w tym , że nie jest to stoisunek włściwy przedmiotom materialnym; natomiast stanowi istotę świadomości.
Z intencjonalnym rozumieniem świadomości łączył sie realizm fenomenologów. Żaden z prądów filozoficznych XX w. nie szedł w tym kierunku dalej od fenomenologii. Za realnie istniejące niezaleznie od swiadomości , uważała przede wszystkim przedmioty które postrzegamy. Ale także za istniejące niezaleznie od świadomości , choć nie realne, uważała przedmioty niektórych pojęć ogólnych , czyli idee - przedmioty idealne.
Fenomenolodzy sądzili , że dzieki swemu apriorycznemu charakterowi uczynią ze swej nauki wzór ścisłości jak np. matematyka, będzie to więc nauka absolutnie ścisła , która przestanie posługiwać się niepewnymi hipotezami i przypadkowym doświadczeniem, przestanie być tylko wyrazem osobistych upodobań.

Etyka fenomenologiczna.

Ze stanowiska fenomenologicznego rozwinął ją Scheler. Etyka również wystepowała przeciw empiryzmowi i naturalizmowi , zakładała różne rodzaje bytu, byt psychiczny, idealny , materialny. Wartości Scheler rozumiał obiektywnie uważał je równie niezależne od podmiotu , jak rzeczy realne i jak prawdy matematyczne. Nie sa podmiotowymi reakcjami , lecz właściwosciami rzeczywistego świata. Sprawiedliwosci lub pięknu nie podmiot przypisuje wartość, lecz one same przez się posiadają to w ich naturze , iż są wartościowe. Jest to rzeczywiste dla każdego , kto rozumie ich naturę , kto pojmuje , co to jest piekno czy sprawiedliwość
Poznajemy wartości bezpośrednio intuicyjnie, i nie potrzeba zestawienia poszcegónych wypadków, nie potrzeba indukcji by wiedzieć że sprawiedliwość i piękno są wartościami. Wiemy to apriori przed wszelkim doświadczeniem ; doswiadzcenie tego ani potwierdzić ani obalić nie może. Aprioryzm etyczny zbliżał Schelera do Kanta , jednakże był znacznie szerszy, był to aprioryzm materialny , bo twierdził , że w etyce znamy apriori nie tylko prawdy formalne, ale także rzeczowe, jak to że sprawiedliwość i piekno są wartościami. Poznananie aprioryczne ma w niej charakter nie intelektualny , lecz emocjonalny , stanowisko Schelera można okreslic jako aprioryzm emocjonalny.
Wartości są różnorodne. Wykaz wartości Schelera odróżniał w nich cztery wielkie klasy:
- wartości hedoniczne
-wartości witalne
-wartości duchowe
-wartości religijne
Ale duchowe obejmują zarówno moralne, jak poznawcze i etyczne.		 Scheler sądził że hedonisci błądzą skoro wszystkie wartosci chcą sprowadzić do przyjemnosci. Błądzą również idealistyczni etycy sprowadzający wszystkie wartości do duchowych. Bo nie mozna sprowadzić wartości duchowych do hedon istycznych , ani też odwrotnie. Nie można także do duchowych czy do hedonistycznych sprowadzić wartości witalnych , polegających na pełni życia i szlachetności organizmów. Tym bardziej nie można di nich sprowadzić wartości religijnych. Wartości tych czterech rodzajów nie są sobie równe , tworzą i stanowią hierarchię.
Hierarchia ta jest obiektywna , od stosunku do niej ludzi niezależnie jak same wartości. Wartości witalne sa wyższe od hedonicznych , duchowe od witalnych , religujne od duchowych.
Sa wyższe same przez się, a nie dlatego że my je wyżej cenimy. Jakiekolwiek weżmiemy kryterium - trwałości wartości czy głębię zadowoloenia jakie dają - wszystkie potwierdzają tę hierarchię.
Obiektywna hierarchia była dla Schelera podstawą etyki.
Jeśli wiemy co jest dobre i co lepsze to wiemy jak należy postępować, jedno z drugiego wynika.
Tak pokmowana etyka mogła być obiektywna i powszechnie obowiązująca w przeciwieństwie do relatywistycznej etyki poprzedniego pokolenia widzacej w wartościach tylko reakcje subiektywne jednostek czy grup ludzkich.Ta obiektywna etyka fenomenologów bardziej odpowiadała naturalnemu przekonaniu ludzi niż tamta relatywistyczna a także trudna etyka Kanta i innych filozofów współczesnych i przyczyniła się niemało do powodzenia fenomenologii.
Z ogólnych swych tez Scheler usiłował wyciągnąć szczegółowe konsekwencje etyczne. Sądził że prowadzą one nie do nowej moralności, lecz przeciwnie do dobrze znanej moralnosci katolickiej i podjał próbę rehabilitacji cnót katolickich.

[ Rozwój fenomenologii]