W filozofii najważniejsze sa pytania!!!

Dzis jest:
15.01.2025r.

Jest to :
15
dzien roku


Informacja.

Moja strona www filozofii

Wyjaśniamy pojęcia:

Transcendentalny

czy

transcendentny

Co to jest :

sąd apriorii
lub
sąd aposteriorii

Protagoras i Pirron

Hume,Berkeley, Kant

Czy przyczynowość istnieje?

Berkeley

Czy istnieje materia?

Condillac i jego posąg

Husserl i Fenomenologia

Krytyka nauki



Pamietaj, że

Prawda , jest córką czasu

a nie autorytetu (Bacon)



Chwytaj dzień,weseląc się dziś , nie dowierzaj przyszłości.(Epikur)

Życie jest tylko odroczonym wyrokiem śmierci(J.Woleński)

Wolny czas jest bowiem dla każdego tyle wart , ile on sam.(Arystoteles)

mysli i ludzie-Kant

Przestrzeń i czas (estetyka transcendentalna)

W ten i tylko sposób tłumaczy tłumaczy fakt nauki apriorycznej powszechnej i koniecznej matematyki. Geometria wypowiada twierdzenia , którym towarzyszy świadomość konieczności; tego rodzaju twierdzenia nie mogą być empiryczne.Taki charakter tej nauki daje się wytłumaczyć tylko przez to że jej przedmiot , tj. przestrzeń , nie jest wyobrażeniem empirycznym , jest stałą formą zmysłowosci. W sposób zupełnie analogiczny czas, jako druga forma zmysłowości , tlumaczy, w/g Kanta , apodyktyczny charakter matematyki.
Streszczając: 1) Matematyka zawiera sądy powszechne i konieczne.

2)Sądy te mają za przedmiot przestrzeń i czas

3)Jako powszechne i konieczne , nie mogą być empiryczne ,są więc a priori.

4)Sądy takie są możliwe dzięki temu , że przestrzeń i czas nie są przedmiotami realnymi poza nami , lecz są w nas , są formami zmysłowosci.
Wytłumaczenie sądów apriorycznych matematyki doprowadziło Kanta do szczególnego poglądu na przestrzeń i czas . Kant , w swoim poglądzie aprioryzm połączył z fenomenalizmem : ponieważ przestrzeń i czas są subiektywne , więc świat przestrzenny i czasowy może być tylko zjawiskiem ale za to sądy o świecie przestrzennym i czasowym mogą być niezależne od doświadczenia , powszechne i konieczne
Nowa teoria przestrzeni i czasu miala dwie konsekwencje. 1) Poznanie zostalo rozszczepione na dwa czynniki , stanowiące jego formę i materię. Forma jest podstawą wiedzy apriorycznej .Właściwe sobie formy posiada nawet i zmysłowość.Przeto i ona może być podstawą wiedzy koniecznej i powszechnej .To byla myśl nowa , gdyż dotąd zmysły byly traktowane jako czysto receptywne i niezdolne do wytworzenia wiedzy apriorycznej.
2) Przestrzeń i czas zostaly uznane za formy subiektywne , ważne tylko dla zjawisk.Ten s u b i e k t y w i z m   i   f e n o m e n a l i z m stanowiły przewrót wobec naturalnego sposobu myślenia.Przestrzeń , stojąca przed oczami czlowieka jako coś obiektywnego, do czego sam należy , została pojęta jako jego wytwór : przedmiot metafizycznych sporów okazal się tylko subiektywną formą. Zjawiskowość przestrzeni i czasu pociągnęły za sobą zjawiskowość calego świata zmysłowego, który jest przestrzenny i czasowy.
Fenomenalizm ten nie był intencją Kanta , ale był konsekwencją jego badań ; przyjął ja do wytłumaczenia odrębnej natury wyobrazeń przestrzeni i czasu oraz dla uzasadnienia matematyki jako nauki apriori.

Kategorie.Analityka transcendentalna

Przestrzeń i czas nie sa jedynymi apriorycznymi czynnikami naszej wiedzy. Nie tylko bowiem zmysłowość , ale również i rozsądek ma swoje formy aprioryczne.
Aprioryczność przestrzeni i czasu została ujawniona przez transcendentalną analizę matematyki (transcendentalna estetyka), istnienie apriorycznych form rozsądku ujawnia transcendentalna analiza przyrodoznawstwa (transcendentalna analityka).		 Dla ustalenia udziału rozsądku w tworzeniu wiedzy Kant odróżnił dwa rodzaje sądów:
1. sąd postrzegawczy
2.sąd doświadczalny

1)przykład sądu postrzegawczego
"Jest mi ciepło."
-dotyczy wyłącznie podmiotu
-orzeka tylko o jego stanie , a nie przedmiotu

2.)przykład sądu doświadczalnego
"Słońce grzeje."
-wykracza poza podmiot do przedmiotu i na podstawie podmiotowego stanu orzeka o przedmiocie.
-wykracza poza dane zmysłowe przy pomocy rozsądku

Sąd o przedmiocie występuje tylko , gdy działa rozsądek , który do wyobrażni dołącza pojęcia, same bowiem zmysły nie rozdzielają czynników przedmiotowych i podmiotowych w postrzeżeniach.
Na czym polega działanie rozsądku? Na wprowadzeniu do wyobrażni jedności .Zmysły dają różnorodność wyobrażeń, rozsądek zespala wyobrażenia."Połączenie nie leży w przedmiotach i nie może być ujęte przez postrzeganie , lecz jest jedynie urzadzeniem rozsądku, który sam nie jest niczym innym niż zdolnością łączenia apriori" .Czując ciepło i widząc światło , przyjmujemy iż pochodzą one od tego samego przedmiotu , od słońca
"Przedmiot jest to to, w czego pojęciu zostaje zespolona różnorodność wyobrażenia"
Rozsądek zespala wyobrażenia za pomocą pojęć i przez nie dokonywa przejscia od wyobrażeń do przedmiotów.
Podsumowując: 1) Przedmioty są pewnym zespoleniem wyobrażeń.
2) Zespolenie nie jest wyobrażeniem, lecz aktem myślącego podmiotu; zatem to, co zwiemy przedmiotem , nie istnieje bez udziału podmiotu myślącego: nie ma przedmiotów bez aktów podmiotu.
Tak więc nie sądów empirycznych , nawet najprostszych w rodzaju " słońce grzeje" bez pojęć, tworzonych przez rozsądek.
Podmiot jest warunkiem przedmiotu, pojęcia są warunkiem doświadczenia.
Ale skąd umysł posiada zdolność jednoczącą? Jest ona odbiciem jedności samego umysłu: swiadomość rzutuje swą jedność na zewnątrz i rozpierzchłe wyobrażenia jednoczy przez nią w przedmioty. Jedność jaką odnajdujemy w przedmiotach , jest odbiciem jedności naszej jażni. Wiedza o przedmiotach jest możliwa dzieki temu , iż posiadamy samowiedzę. Jedność świadomości jest warunkiem przedmiotów ; przez rozsądek spełnia swą jednocząca funkcję.
" Jedność świadomości jest tym , co stanowi o odnoszeniu przedstawień do przedmitu, a zatem o tym , że stają się poznaniem."
Jedność ta jest " warukiem wszelkiego poznania , który nie tylko jest mi potrzebny do poznania praedmiotu, ale któremu musi podlegać wszelkie wyobrażenie, aby stać się przedmiotem."
Jakież są to pojęcia , za pomocą których wyobrażenia zespalamy w przedmioty? Takim pojęciem jest substancja, substancji nie postrzegamy , postrzegamy tylko różnorodne własności, które umysł nasz łączy ze sobą, traktując je jako należące do jednej substancji.
Na to zwracali już Locke, Berkeley, Hume. Tak samo ma się z pojęciem przyczynowości, jak zresztą Hume wykazał.
Ale takich pojęć jest więcej. Kant chciał zestawić w komplecie formy rozsądku , analogicznie do form zmysłowości ( czyli przestrzeni i czasu).

[ Analiza pojęć stosowana przez Kanta ]