X


W filozofii najważniejsze sa pytania!!!

Dzis jest:
24.01.2025r.

Jest to :
24
dzien roku


Informacja.

Moja strona www filozofii

Wyjaśniamy pojęcia:

Transcendentalny

czy

transcendentny

Co to jest :

sąd apriorii
lub
sąd aposteriorii

Protagoras i Pirron

Hume,Berkeley, Kant

Czy przyczynowość istnieje?

Berkeley

Czy istnieje materia?

Condillac i jego posąg

Husserl i Fenomenologia

Krytyka nauki



Pamietaj, że

Prawda , jest córką czasu

a nie autorytetu (Bacon)



Chwytaj dzień,weseląc się dziś , nie dowierzaj przyszłości.(Epikur)


Życie jest tylko odroczonym wyrokiem śmierci(J.Woleński)


Wolny czas jest bowiem dla każdego tyle wart , ile on sam.(Arystoteles)




mysli i ludzie. krytyka nauki.

Krytyka nauki.

Jules Henri Poincaré (ur. 29 kwietnia 1854 w Cité Ducale niedaleko Nancy, Francja, zm. 17 lipca 1912 w Paryżu) , francuski matematyk, fizyk, astronom i filozof nauki.Od 1886 profesor Sorbony. Od 1887 członek francuskiej Akademii Nauk i wielu innych akademii nauk; zajmował się niemal wszystkimi ówcześnie znanymi dziedzinami matematyki, w wielu osiągając znaczące wyniki, m.in. w równaniach różniczkowych; współtwórca współczesnej topologii kombinatorycznej; liczne prace z fizyki matematycznej, termodynamiki, elektromagnetyzmu, teorii potencjału, analizy matematycznej; zajmował się również mechaniką nieba; poglądy Poincarego z zakresu filozofii naukicechuje konwencjonalizm, wyrażający się przede wszystkim w ujęciu języka nauki jako zespołu umownych znaków, których zadaniem jest interpretacja danych doświadczenia (empiryzm).

Konwencjonalizm.


Począwszy od Poincare'go nastapiła radykalizacja krytyki , zerwanie z przekonaniem że prawa naukowe są odtworzeniem rzeczywistosci. Nie są nim przede wszystkim pewniki matematyczne. Spór o ich pochodzenie toczony miedzy apriorystami a empirystami był w/g Poincare'go postawiony fałszywie, bo opierał się na niezupełnej dysjunkcji. Pewniki niewątpliwie nie pochodzą z doświadczenia , ale też nie są apriori. Gdyby były apriori , byłyby konieczne i nie można by między nimi wybierać : nie byłyby np. możliwe różne geometrie.
Czym więc są pewniki? Są tworem umysłu , ale nie koniecznym , jak chcieli apriorysci lecz umownymi: są hipotezami , konwencjami wprowadzonymi przez naukę dla łatwiejszego opanowania zjawisk.W matematyce umysł może twierdzić, bo sam tu dekretuje ; ale " dekrety te , obowiązując naukę, która bez nich nie byłaby możliwą nie obowiązuje - przyrody" . Dlatego możliwe jest istnienie wielu geometrii; nie-Euklidesowe są równie uprawnione , ale też i równie konwencjonalne jak Euklidesowa . Nie są obiektywne, ale - obiektywna nie jest również geometria Euklidesa :żadna geometria , nie odtwarza rzeczywistosci. Nie należy od pewników matematycznych wymagać żeby były prawdziwe, bo sa konwencjami , a skądże konwencje mogłyby być prawdziwe?. Wystarczy jesli będą dogodne. A dogodne są wtedy zwłaszcza gdy są proste. Dogodność i prostota to w/g Poincarego własciwe zalety pewników matematycznych.
W naukach przyrodniczych prawa szczegółowe są formułowane na podstawie obserwacji i nie sa konwencjonale. Wszakże tylko szczególowe, nie zaś wielkie teorie przyrodnicze , takie jak np. teoria falowa, czy atomistyczna.Szczegółowe ograniczają się do tego , że porządkuja fakty, ale ich nie tłumaczą , to zaś czynią wielkie ogólne teorie. Te znów " co zyskuja na ogólnosci i pewnosci , to traca na obiektywnosci." Nie mogą być weryfikowane wprost , zbyt wiele jest bowiem członów pośrednich i konwencji między faktami a nimi. Nie sa odtworzeniem rzeczywistosci , lecz przekładem jej na język dowolny; i ostatecznie są również konwencjonalne jak zasady matematyczne. Dlatego może być ich tak wiele do siebie niepodobnych. I o prawdziwosci nie może być mowy , jedynie o dogodnosci. Poincare nie uważał swych poglądów za sceptycyzm , zwalczał jedynie dogmatyzm XIX w. wedle którego swiat jest wiernie i obiektywnie odtwarzany. Zapoczątkował konwencjonalistyczny pogląd na naukę. Ale do skrajnosci doprowadzili jego następcy Duhem i Le Roy.

Symbolizm naukowy.

Konwencjonalność została rozszerzona na wszelkie prawa naukowe. Wszystkie zawierają czynniki umowne obok realnych , subiektywne obok obiektywnych . Prawdziwość ich sprawdzić nie potrzeba , bo jakiż mogłoby to mieć sens? Weżmy prosty przykład: fosfor to ciało topniejace przy 44 stopniach Celsjusza, i założmy ze w pewnym doswiadczeniu to się nie sprawdziło. Czy uznamy je za fałszywe. Nie, powiemy tylko , że ciało , z którym robilismy próby nie jest fosforem. Wskazuje to, iz prawo takie traktujemy jako rodzaj definicji, jako operację językowa, a nie jako twierdzenie, które mozna sprawdzić i obalić. ,Ze fosfor topnieje przy 44 stopniach , to jest jego definicja, po tym go poznajemy.
"Uczony wytwarza ład i determinizm , o którym wyobraża sobie, że je rozpoznaje w rzeczach."
Wszelkie uogónienia naukowe sa operacjami konwencjonalnymi (Le Roy) - jak gra w szachy. Co więcej : nie tylko prawa , ale również fakty naukowe sa konwencjami. Ale zachodzi istotna różnica miedzy faktami bezposrednio ustalonymi a naukowymi. Fakty naukowe nie są obserwowane bezposrednio uczony rozpoczyna od faktów bezposrednich, ale od nich przechodzi dopiero do naukowych , a przejscie to jest nieraz procesem bardzo złożonym. Polega nie tylko na scislejszym , ilosciowym ujęciu obserwacji , ale także na poprawianiu nieuchronnych błędów, na skorygowaniu niedoskonałosci użytych narzędzi. Dla faktu naukowego jest istotne , aby był wymierzony , zakłada wiec jednostki miernicze , ale te są bez żadnej watpliwosci dowolne.
Co więcej , ustalenie każdego faktu naukowego nawet tak prostego jak temperatura jakiegoś przedmiotu , zakłada już znajomość praw naukowych.Posługiwanie się termometrem zakłada znajomość prawa określającego zwiazek ciepła z rozszerzaniem się ciał, bo na termometrach obserwuje się nie ciepło, lecz wysokość słupka rtęci. Czyli: fakt naukowy nie jest tym prostym składnikiem naszej wiedzy za jaki uchodzi; jesli na nim opierają się prawa , to i odwrotnie , on opiera się na znajomosci praw.
Fakt jest czymś , co ma okreslony poczatek i koniec , podczas gdy w przyrodzie przyczyny i skutki kazdego wydarzenia ciągną sie w nieskończoność.
Fakt jest czymś okreslonym i identycznym z innymi faktami tego samego rodzaju - tymczasem w naturze nic nie jest identyczne z niczym.
Jeśli widzimy w faktach naukowych identycznosci i podobieństwa to tylko , że pomijamy to , co zjawiska dzieli jedne od drugich.
Doswiadczenie ukazuje nam rzeczywistośc jako " bezkształtną masę" i dopiero w tej bezkształtnej masie umysł nasz " wyrąbuje" fakty.
W swietle tej krytyki fakt nie nalezy do rzeczywistosci lecz jest jedynie jego symbolem oznacza ją, ale nie odtwarza. Symboliczność była dla tych myslicieli istotną cechą nauki i doktryna ich bywa nazywana " symbolizmem naukowym", tak samo jak "konwencjonalizmem."

[ Konflikt przyrody i umysłu. ]

Drogi uzytkowniku!

W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczac Ci coraz lepsze uslugi. By moc to robic prosimy, abys wyrazil zgode na dopasowanie tresci marketingowych do Twoich zachowan w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam czesciowo finansowac rozwoj swiadczonych uslug.

Pamietaj, ze dbamy o Twoja prywatnosc. Nie zwiekszamy zakresu naszych uprawnien bez Twojej zgody. Zadbamy rowniez o bezpieczenstwo Twoich danych. Wyrazona zgode mozesz cofnac w kazdej chwili.

 Tak, zgadzam sie na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerow w celu dopasowania tresci do moich potrzeb. Przeczytalem(am) Polityke prywatnosci. Rozumiem ja i akceptuje.

 Tak, zgadzam sie na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerow w celu personalizowania wyswietlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych tresci marketingowych. Przeczytalem(am) Polityke prywatnosci. Rozumiem ja i akceptuje.

Wyrazenie powyzszych zgod jest dobrowolne i mozesz je w dowolnym momencie wycofac poprzez opcje: "Twoje zgody", dostepnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usuniecie "cookies" w swojej przegladarce dla powyzej strony, z tym, ze wycofanie zgody nie bedzie mialo wplywu na zgodnosc z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.